Reactie POS op vervanging wettelijke verplichting Schoolondersteuningsprofiel (SOP) - update oktober 2023

Op 5 oktober is het wetsvoorstel ‘Ouders en leerlingen’ naar de Tweede Kamer gestuurd. Dit wetsvoorstel heeft als doel de positie van ouders en leerlingen binnen passend onderwijs te versterken. De inwerkingtreding van het wetsvoorstel is vooralsnog voorzien op 1 augustus 2024.

We kijken bij POS uiteraard ook hoe we kunnen aansluiten bij op handen zijnde wijzigingen aangaande het Schoolondersteuningsprofiel (SOP) en het verdwijnen van de wettelijke verplichting hiervan.

Wijzigingen wettelijke verplichting SOP
Vorig jaar zomer is er vanuit het ministerie een wijziging aangekondigd aangaande het actualiseren van SOP en de wettelijke regelgeving daaromtrent. Dit hangt samen met het wetsvoorstel “Versterking positie ouders en leerlingen in passend onderwijs” die gekoppeld is aan de verbetermaatregel “Betere informatie in de schoolgids over passend onderwijs”. Het nieuwe wetsvoorstel leidt tot een wettelijke verplichting tot het plaatsen en jaarlijks actualiseren van de informatie over de ondersteuningsmogelijkheden in de schoolgids. De beoogde inwerkingtreding van het wetsvoorstel is de zomer van 2024.

Op hoofdlijnen zijn de voorgenomen veranderingen voor het SOP als volgt:

Het SOP vervalt als verplicht document. Dit hoeft dus niet meer vierjaarlijks te worden opgesteld en goedgekeurd door bevoegde gezag en ter advies aan de MR worden voorgelegd;
De scholen zijn verplicht jaarlijks de informatie over de ondersteuningsmogelijkheden en de wijze waarop deze wordt vormgegeven te actualiseren en deze informatie te plaatsen in de schoolgids. Op dit moment zijn er nog geen richtlijnen voor welke informatie in de schoolgids dient te worden opgenomen;
Het doel van deze wijziging in het inzichtelijk maken van de ondersteuningsmogelijkheden (het huidige SOP) is:
1. Beter inzicht voor ouders en leerlingen in de geboden ondersteuning door scholen;
2. De ondersteuning en het dekkend aanbod een centrale plaats te geven in de kwaliteitszorgcyclus als essentieel onderdeel van de kwaliteit van passend onderwijs.

Tijdsfasering
De behandeling van het wetsvoorstel “Versterking positie ouders en leerlingen in passend onderwijs” in de Tweede Kamer staat gepland voor 2023. De beoogde inwerkingtreding is 2024. Dit betekent, dat het waarschijnlijk is, dat er vanaf 1 augustus 2024 geen verplichting is tot het opstellen van een SOP. Echter, zal deze zijn vervangen door het omschrijven van de ondersteuningsmogelijkheden in de schoolgids. De wettelijke verplichting voor samenwerkingsverbanden om zicht te hebben op het dekkend aanbod en de basisondersteuning blijft hiermee van kracht.

Overwegingen
Tijdens de internetconsultatie en toetsing in 2022 zijn er meerdere kritische reacties vanuit het veld van passend onderwijs teweeggebracht op het wetsvoorstel. Hieronder een korte samenvatting:

De PO-Raad en VO-Raad noemden o.a., als mogelijk gevolg extra bureaucratie bij de samenwerkingsverbanden, dat er geen uniform document (het SOP) meer bestaat waaruit zij hun informatie omtrent het dekkend aanbod kunnen halen. Daarnaast voorzien zij onduidelijkheid over wat “extra” en “basis” ondersteuning behelzen. Tenslotte wordt onvoldoende duidelijk gemaakt op welke wijze de extra ondersteuning in de schoolgids dient te worden omschreven;
Het Netwerk LPO noemt eveneens de onduidelijkheid versus de huidige duidelijke richtlijnen over wat een school moet beschrijven in het SOP. Daarnaast zetten zij vraagtekens bij het bereiken van het doel van beter inzicht voor ouders en leerlingen in de geboden ondersteuning door scholen. Het is de vraag of deze aanpassing ertoe leidt dat er helderheid is over wat er van de school mag worden verwacht en wat de school in samenwerking met het SWV en ketenpartners kan verwachten;
Het ATR (Adviescollege Toetsing Regeldruk) ziet het opnemen van het extra ondersteuningsaanbod in de schoolgids onlosmakelijk verbonden aan het onderscheid tussen basiskwaliteit, de basisondersteuning en de extra ondersteuning. Iets dat in de praktijk niet altijd te maken is. Tevens dient nog bezien te worden of dit wetsvoorstel, gekoppeld aan de landelijke norm voor basisondersteuning (die moeilijk te ontwikkelen blijkt), de oplossing is voor het moeilijk vindbaar zijn van beschikbare informatie, die vaak op een ontoegankelijke manier geschreven of incompleet is.

POS speelt al proactief op het nieuwe wetsvoorstel in door:

Een kwalitatieve slag te hebben gemaakt in de vragenlijst rondom ondersteuning;
Het verkennen van de mogelijkheden om het ouderrapport als opbrengst van de vragenlijst geschikt te maken voor directe koppeling met en plaatsing binnen de schoolgids;
De inzichten over de ondersteuning uit de dashboards en rapportages een centrale plaats te geven voor het gesprek over de kwaliteit van passend onderwijs tussen het SWV en de scholen/schoolbesturen en de scholen/schoolbesturen onderling;
De inzichten over de ondersteuning uit de dashboards en rapportages een centrale plaats te geven voor het gesprek over het dekkend aanbod van ondersteuning, de afspraken basisondersteuning en leerkrachtvaardigheden/docentvaardigheden;
De inzichten over de ondersteuning uit de dashboards en rapportages een centrale plaats te geven in een online ondersteuningswijzer voor ouders en professionals binnen het samenwerkingsverband;
Advies te geven aan samenwerkingsverbanden hoe zij blijvend aan de wettelijke verplichting op zicht op het dekkend aanbod en de basisondersteuning kunnen voldoen.